poniedziałek, 19 grudnia 2016

Ordre de Bataille VII Korpusu w kampanii 1809 r.


Ordre de Bataille VII Korpusu[1]
15 IV 1809 r.

Dowódca: gen. kaw. arcyksiążę Ferdinand Karl Joseph d’Este
Adiutant korpusu: płk hr. Adam Albert Neipperg
Szef sztabu korpusu: płk Franz Brusch

Awangarda (straż przednia): gen. mjr Johann Friedrich von Mohr (przynależność do dywizji Mondeta)

48 pułk piechoty Vukassovich[2], d-ca ppłk Ludwig Gabelkhoven[3]
3 bataliony, 3105 (2176)[4]
I/16 wołoski pułk graniczny  (1-szy Siebenbürger-Wallach)[5],
1 batalion, 1237(1125)
I/17 wołoski pułk graniczny (2-gi Siebenbürger-Wallach),
1 batalion, 1320(1184)
1 pułk huzarów cesarza (Kaiser)[6], d-ca płk Anton Baron Horváth v. Szent-György[7]
8 szwadronów, 1181 ludzi /1162 koni (1042 l. /1042 k.)
7 dywizjon pionierów[8], d-ca kpt. Swietezky[9],
2 kompanie,  396(340)

Dywizja: feldmarszałek por. Ferdinand Ludwig von Mondet

Brygada: gen. mjr. Franz von Pflacher
34 pułk piechoty Davidovich,
3 bataliony, 3003(2466)
37 pułk piechoty Weidenfeld,
3 bataliony, 3431(2072)

Brygada: gen. mjr. Leopold von Trautenberg (Trauttenberg)
24 pułk piechoty Strauch,
3 bataliony, 4154(3293)
63 pułk piechoty Baillet,
3 bataliony, 3642(2820)

Brygada: gen. mjr. Karl von Civalart[10]
30 pułk piechoty De Ligne,
3 bataliony, 3739(3382)
41 pułk piechoty Kottulinski[11],
3 bataliony, 3712(3176)

Dywizja: feldmarszałek por. Karl von Schauroth

Brygada: gen. mjr. Sebastian Franz von  Spaeth (Speth?)[12]
5 pułk kirasjerów Sommariva,[13]
6 szwadronów, 845 l. / 792 k. (750 l. / 750 k.)
7 pułk kirasjerów Lothringen,
6 szwadronów, 877 l. / 836 k. (764 l. / 764 k.)

Brygada: gen. mjr. Gabriel von Geringer
12 pułk huzarów palatyńskich (Palatinalhusaren),
8 szwadronów, 1272 l. / 1159 k. (1023 l. / 1023 k.)
11 pułk huzarów szeklerskich (Székler),
8 szwadronów, 1290 l. / 1210 k. (1134 l. / 1134 k.)
Brygada: gen. mjr. Johann von Branovacsky (Branovaczky)
I/14 pułk graniczny szeklerów (1-szy Székler),
1 batalion, 1251(1173)
I/15 pułk graniczny szeklerów (2-gi Székler),
1 batalion, 1334(1177)
1 pułk szwoleżerów cesarskich (Kaiser),
8 szwadronów, 1151 l. / 1099 k. (1042 l./1042 k.)

Artyleria (Feldartillerie): 7 kompanii, 1268(254)[14]
Kompania sztabowa (Stabsinfanteriekomp.): 1 kompania, 127(125)
Dragoni sztabowi (Stabsdragoner): 0,5 szwadronu, 73 l. / 71 k. (24 l. / 24 k.)
Zarząd mięsny (Fleischregie): 101 l. / 24 k. (49 l. / 16 k.)
Korpus pociągów (Fuhrwesenkorps): (846 l. / 1571 k.)
Kompania sanitarna (Sanitätskompagnie): 1 kompania, 154 (150)

Σ:
25 batalionów (+ 11 kompanii),
44,5 szwadronów,
94 dział,
Stan liczbowy: 38663 żołnierzy / 6353 koni,
Wyrusza w pole: 31587 żołnierzy / 7366 koni.[15]


[1] Ordre  de  bataille  des  VII.  Armeekorps  vor  Beginn  der  Feindseligkeiten  am  15.  April 1809 [w:] Hauptmann Just: Das Herzogtum Warschau von seinen Anfängen bis zum Kampf mit Österreich 1809, Mitteilungen des k.u.k. Kriegs-Archivs 4. (Dritte Folge, 1906).
[2] W armii austriackiej piechota liczyła: 61 pułków liniowych, w tym 46 pułków niemieckich, 15 węgierskich i siedmiogrodzkich. W VII korpusie było pięć pułków węgierskich: Davidovicha, Vukassovicha, Weidenfelda oraz dwa pograniczne szeklerów (każdy po jednym baonie). Tzw. pułki polskie rekrutujące się w Galicji, były cztery: De Ligne, Kottulinskiego, Straucha i Bailleta. W r. 1809 z pułków piechoty liniowej wyłączono dywizjony grenadierskie, tworząc z nich dwa pokaźne korpusy rezerwowe I i II. Pułki piechoty liniowej dzieliły się na trzy bataliony, pierwsze dwa miały po 6 kompanii fizylierskich a trzeci cztery. Do tego dochodził dywizjon zakładowy (1 dywizjon = 2 kompanie) – ten jak i dwie brakujące kompanie III baonów tworzono w okresie mobilizacji. Sztab pułku liczył 75 ludzi, kompanie niemieckie – 218, a węgierskie -238. Pułki niemieckie wraz z dywizjonami zakładowymi obejmowały 5170 ludzi,  a węgierskie 5065 ludzi, bez dywizjonu grenadierów i zakładowego odpowiednio: 3999 i 4359 ludzi.
[3] Pawłowski B., Historia wojny polsko-austriackiej 1809 roku, Oświęcim 2015 s. 127; Gill J.H., 1809: Thunder on the Danube - Napoleon's Defeat of the Habsburgs, Vol. 3: Wagram and Znaim, Frontline Books 2010, s. 16 – autor podaje nazwisko dowódcy 48 pułku piechoty jako Gabelkoven.
[4] Pierwsza wartość oznacza stan liczebny żołnierzy (Der effektive Stand war verblieben), druga wartość (bliższa rzeczywistej) uwzględnia wszelkie  ubytki z szeregów, tj. podaje faktyczny stan jednostek udających się na wojnę.
[5] Było 17 pułków granicznych stacjonujących na południowo-wschodnim pograniczu Węgier i Siedmiogrodu. Pułki te dzieliły się na 2 bataliony, każdy składał się z sześciu kompanii. Pułk węgierski liczył 2980 ludzi a siedmiogrodzki 2693. W VII korpusie były cztery pułki graniczne dwa siedmiogrodzkie (wchodzące w skład brygady gen. Mohra) oraz dwa węgierskie (gen. Branovacsky).
[6] Lekka kawaleria armii austriackiej liczyła 6 pułków szwoleżerów, 12 huzarów i 3 ułanów.  Pułki te dzieliły się na cztery dwuszwadronowe dywizjony, każdy z 8 szwadronów miał po 156 żołnierzy i 150 koni. Szwadron dzielił się na cztery plutony (Züge), dwa plutony tworzyły skrzydło (Flüge). Każdy pułk w chwili mobilizacji wystawiał szwadron rezerwy, który etatowo liczył 96 ludzi, w chwili wyruszenia na wojnę stan tego szwadronu miał wzrosnąć do 180 ludzi i 171 koni. Pułki huzarskie i ułańskie winny były liczyć 1301 szabel i 1243 konie. Pułki szwoleżerskie i 11 pułk huzarów szeklerskich (Székler) miały stany o paru ludzi i koni mniejsze. Według historii 1 pułku huzarów cesarskich autorstwa Treuenfesta stan na 24 marca 1809 r. wynosił: 1340 ludzi i 1281 koni. [w:] Treuenfest G. A. v., Geschichte des k. und k. Husaren-Regimentes Kaiser Nr.1., Wien 1898, s.234.
[7] Treuenfest G. A. v., Op.cit., s. 234.
[8] 7 dywizjon pionierów został podporządkowany do awangardy gen. Mohra [w:] Brinner W., Geschichte des k.k. Pionnier-Regimentes in Verbindung mit einer Geschichte des Kriegs-Brückenwesens in Oesterreich, t. II, Wien 1878, s. 97; Treuenfest G. A. v., Op.cit., s. 235.
[9] Brinner W., Op.cit., s. 97.
[10] John H. Gill podaje: Civilart, powinno być Civalart, [w:] Gill J.H., Op. cit., s. 336.
[11] Kapitan Gustaw Just widocznie spolszcza nazwę podając Kottulinski, Pawłowski oraz Gill, którzy opierają na nim swoje wyliczenia: Kottulinsky. [w:] Pawłowski B., Op.cit., Załączniki; Gill J.H., Op.cit. s., 336.
[12] Zarówno Gill jak i Pawłowski podają: Speth, w opracowaniu Justa widnieje jako Spaeth. U Pawłowskiego w tej formie pojawia się raz w załączniku z OdB – a ten sądząc po fakturze jest kopią oryginału z 1935 r. Nie mam obecnie możliwości sprawdzenia pierwszego wydania Historii wojny… i porównania jej ze wznowieniem z roku 2015.
[13] W skład ciężkiej kawalerii wchodziło 8 pułków kirasjerów oraz 6 dragonów. Pułki miały trzy dywizjony, każdy po dwa szwadrony. W skład jednego szwadronu wchodziło 141 ludzi i 135 koni. Szwadron rezerwowy formowany z chwilą podjętej mobilizacji miał liczyć 60 ludzi - ruszając w pole winien jego stan wzrosnąć do 143 ludzi i 133 koni. Pułk ciężkiej kawalerii [bez rezerwy]  miał posiadać 888 szabel i 842 koni. 
[14] Just podaje, że w przededniu ofensywy była ogromna absencja w artylerii VII korpusu od stopnia Feldwebla i Wachtmeistera w dół, która wyniosła aż 1000 żołnierzy, a do tego brak 14 oficerów.
Do każdej brygady piechoty była przydzielona artyleria w sposób następujący: brygada Mohra jako straż przednia całego korpusu otrzymała dwie baterie: konną i lekką 3-funtową, a trzy pozostałe brygady miały po jednej baterii 6-funtowej. Dywizja kawalerii Schaurtoha dostała jedną baterię konną. Brygada Branovacsky`ego detaszowana pod Częstochowę, otrzymała jedną baterię lekką  3-funtową, oraz dwie haubice 7-funtowe. Oprócz tego istniała rezerwa artylerii na szczeblu korpusu, w której skład wchodziły cztery baterie pozycyjne: dwie 6-funtowe, dwie 12-funtowe, oraz ciężka rezerwa artylerii, składająca się z jednej baterii pozycyjnej 12-funtowej i dwóch baterii konnych. Razem VII korpus posiadał 14 baterii, obejmujących 94 działa. John H. Gill zaznacza, że w początkach ofensywy wojska austriackie pod dowództwem arcyksięcia Ferdynanda dysponowały 74 działami, pozostała rezerwa dotarła później [w:] Pawłowski B., Op.cit., s. 69, Gill J.H., Op.cit. s. 336.
[15] Pawłowski podaje, że rzeczywisty stan bojowy był nieco niższy i wynosił odpowiednio 29799 ludzi i 5755 koni.
Gill oddzielając w swoim zestawieniu siły główne od formacji wydzielonych (detaszowanych na inne kierunki działań tj. Częstochowę, Okuniew oraz Kraków), podaje że główny trzon VII korpusu liczył 21694 piechoty i 3317 kawalerii, 66 dział tj. sumując piechotę, kawalerię z głównej siły i jednostki wydzielone wychodzi nam 29802 ludzi . Zwrócić też może uwagę stan liczbowy koni do tych które wyruszyły na wojnę. Wartość w drugim przypadku uległa zwiększeniu, dlaczego?
W samym VII korpusie (bez uwzględnienia taboru z korpusu pociągów gdzie liczba koni wynosiła 1571 + kilku innych mniejszych jednostek) wyjściowa ilość koni zamykała się liczbą 6258, zaś rzeczywista [po odliczeniu wszelkich ubytków przez Justa] 5755 – stąd po doliczeniu formacji tyłowych liczba ta zwiększyła się nagle o ponad 1,5 tys. Pamiętać też trzeba, że VII korpus dysponował niespotykanym wówczas nasyceniem w komponent kawalerii, zwłaszcza w stosunku do korpusów wyruszających na wojnę roku 1809 znad rzeki Inn. Zwyczajowo było tam po 16-24 szwadronów, gdy tymczasem arcyksiążę Ferdynand dysponował aż 44 szwadronami.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...